23.02.2023 İqtisadiyyat

11 20

İqtisadçılar “kəpənək effekti” ilə bağlı xəbərdarlıq edir: “Qərbi Texasda məhsulun azalması bütün dünyada mağazalardakı qiymətlərə təsir edə bilər. Çində bir kəpənək qanad çırparsa, ABŞ-da tufana səbəb ola bilər..."

Bu, “kəpənək effekti”ni təsvir edən bir ifadədir. Dünyanın üçüncü ən böyük pambıq istehsalçısı ABŞ-ın “pambıq mərkəzi” olan Texas 2022-ci ildə tarixinin ən böyük quraqlığını yaşadı. The New York Times (NYT) qəzetinin manşetində yazdığı kimi, “quraqlıqda pambıq çürüdü, qiymətlər uçdu”. Belə ki, rəsmi rəqəmlərə görə, Texas fermerləri yığdıqları pambıq məhsulunun 74 faizini atmalı olub. “pambıqsız” isə ABŞ-da məhsul qiymətlərinə ciddi təsir göstərib. Nəticədə qadın pedlərinin qiymətləri yüzdə 13, uşaq bezi qiymətləri yüzdə 21, tibbi təyinatlı pambıq yastıqların qiymətləri 9 faiz bahalaşıb.

Qeyd edək ki, ABŞ-da 2022 illik inflyasiya 6,5 ​​faizdir.

Qorxu ondan ibarətdir ki, Qərbi Texasdakı vəziyyət bütün dünyada kəpənək effektinə çevrilə bilər. İqtisadçılar, "Qərbi Texasda pambıq yığımında baş verən çöküşün təsiri Amerikadan kənara, bütün dünyadakı mağazalara da çatacaq", - deyə bildiriblər.

NYT misal olaraq "Procter and Gamble" tərəfindən istehsal olunan "Tampax" sanitar pedini göstərib: “Məsələn, ötən il ABŞ-da "Tampax"ın qiymətini artıran şirkət bütün dünyaya 4,5 milyard qutu "Tampax" göndərir”.