Fitch: Dekarbonizasiya dünyada çox yavaş gedir

Fitch Ratings 2023-cü ildə böyük və inkişaf etmiş iqtisadiyyatların kəskin yaxşılaşmasına baxmayaraq, dünya iqtisadiyyatının dekarbonizasiya sürətində az irəliləyiş olduğunu bildirdi.

Fitch Ratings-in "İqtisadiyyat Göstəricisi: Dünya ÜDM-nin Karbonsuzlaşma Sürəti Hələ Çox Yavaşdır" adlı təhlilinə əsasən, inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatların karbon intensivliyində azalmaya nail olunmasa da, bu ölkələrin dünya enerji istehlakında payı artıb.

2023-cü ildə qlobal iqtisadi artım yüzdə 2,9, karbon emissiyalarının artımı isə yüzdə 1,8 olaraq hesablanıb. Emissiyaların qlobal ümumi daxili məhsula (ÜDM) nisbəti son 25 ildə orta hesabla azalma ilə bərabər cəmi 1 faiz azalıb. Bununla belə, 2050-ci ilə qədər xalis sıfır emissiyaya çatmaq üçün emissiyaların qlobal ÜDM-ə nisbətinin azalması hər il 8 faiz olmalıdır.

Ötən il inkişaf etmiş ölkələrin emissiyaları 4,2 faiz azaldığı halda, iqtisadiyyatları 1,8 faiz artıb. İnkişaf etmiş iqtisadiyyatların emissiyaları 1970-ci ildən bəri ən aşağı səviyyəyə düşüb. Bu təkmilləşdirmənin böyük hissəsi enerji səmərəliliyindən irəli gəlsə də, enerji istehlakının karbon intensivliyi də davamlı olaraq azalıb.

Bununla belə, inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatların karbonsizləşdirilməsində heç bir irəliləyiş əldə olunmayıb. Bu ölkələrin iqtisadiyyatları və karbon emissiyaları eyni səviyyədə, 4,7 faiz artıb və bu artım son 10 ilin ən pis göstəricisi olub. Bu ölkələrin qlobal enerji istehlakında payı 2023-cü ildə 64 faizə yüksələcək.

İnkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlardakı zəif performansın səbəblərindən biri xüsusilə Çindən başqa ölkələrdə təmiz enerji layihələrinə investisiya qoyuluşunun olmaması idi. Qlobal təmiz enerji sərmayəsindəki son artımın əksəriyyəti inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarda və Çində müşahidə olunub.