Yanacaq qiymətləri bir ölkənin enerji siyasətini, iqtisadi vəziyyətini və neft bazarındakı mövqeyini əks etdirir. Xüsusilə, İran, Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan və Rusiyada benzin qiymətləri qlobal enerji bazarlarında baş verən dəyişikliklər fonunda maraqlı müqayisə yaradır.
Kommersant.az bu yazıda həmin ölkələrdə 1 litr benzinin dollar ifadəsində qiymətləri araşdıraraq oxuculara təqdim edir:
1. İran
İran dünyada ən ucuz benzin satışı həyata keçirən ölkələrdən biridir. Bunun əsas səbəbi hökumətin geniş subsidiyalar təqdim etməsi və ölkənin böyük neft ehtiyatlarına sahib olmasıdır.
Aİ-92 markalı benzin: 0,10-0,20 dollar/litr
Xüsusiyyətlər: Subsidiyalar səbəbindən daxili istehlak qiymətləri beynəlxalq səviyyədən dəfələrlə aşağıdır.
2. Azərbaycan
Azərbaycan neft hasil edən ölkə olsa da, yanacaq qiymətləri dövlət tərəfindən tənzimlənir. Neft hasil edən qonşuları ilə müqayisədə istehlakçılara daha bahalı benzin təklif edir. Məsələn, İranla müqayisə etsək 1 litr 92 oktanlı benzini 3 dəfədən çox baha satır.
Aİ-92 markalı benzin: 0,65 dollar/litr
Xüsusiyyətlər: Azərbaycan qonşu ölkələrlə müqayisədə daha stabil və orta qiymətlər təklif edir.
3. Gürcüstan
Gürcüstan idxaldan tam asılı olduğu üçün yanacaq qiymətləri beynəlxalq bazar qiymətləri ilə bağlıdır.
Aİ-92 markalı benzin: 1,35-1,40 dollar/litr
Xüsusiyyətlər: Ölkədə qiymətlər qonşu ölkələrdən yüksəkdir, bu da iqtisadiyyata əlavə yük yaradır.
4. Ermənistan
Ermənistan da Gürcüstan kimi yanacaqda idxaldan asılıdır və yüksək qiymətlər müşahidə olunur.
Aİ-92 markalı benzin: 1,20-1,40 dollar/litr
Xüsusiyyətlər: Qiymətlər Gürcüstanla yaxın olsa da, Ermənistanın daha kiçik iqtisadiyyatı bu yükü daha ağır hiss edir.
5. Rusiya
Rusiya neft istehsal edən ən böyük ölkələrdən biridir, lakin daxili qiymətlər nisbətən yüksəkdir.
Aİ-92 markalı benzin: 0,80-1,00 dollar/litr
Xüsusiyyətlər: Rusiya həm istehsalçı, həm də ixracatçı olsa da, daxili vergilər və digər amillər qiymətlərin sabitliyinə təsir edir.
Yekun Müqayisə
Ölkə
Benzin Qiyməti (USD/litr)
Əsas Səbəblər
İran
0,10-0,20
Subsidiyalar və böyük neft ehtiyatları
Azərbaycan
0,65
Dövlət tənzimləməsi və sabit iqtisadiyyat
Gürcüstan
1,35-1,40
İdxaldan asılılıq və beynəlxalq qiymətlər
Ermənistan
1,20-1,40
İdxaldan asılılıq və iqtisadi şərtlər
Rusiya
0,80-1,00
Daxili vergilər və enerji siyasəti
Qeyd edək ki, bu ölkələrdə yanacaq qiymətləri neft hasilatı, enerji siyasəti və iqtisadiyyatın spesifik xüsusiyyətlərinə əsaslanır. İran ən ucuz yanacaq təklif etsə də, Gürcüstan və Ermənistan ən bahalı ölkələr arasında yer alır. Azərbaycan isə qiymətlərin tənzimlənməsi ilə orta səviyyədə sabitlik saxlayır.