10.02.2023 Digər

5 21

6 fevral 2023-cü ildə qısa fasilələrlə baş verən və Türkiyənin bir çox vilayətində təsirli olan iki böyük zəlzələ hamını kədərləndirdi. Günlərlə sosial şəbəkələrdə və televiziyada alimlərin verdiyi açıqlamaları izləyir və zəlzələlərin niyə bu qədər dağıdıcı olduğunu anlamağa çalışırıq. Oxucularımızdan bəziləri izlədikcə, ekspertlər Kahramanmaraş zəlzələlərinin "seysmik uçurum" adlanan bölgədə baş verdiyini açıqladı. Bu açıqlamalardan sonra 1996-cı ildə nəşr olunan 'Türkiyənin mümkün seysmik boşluq xəritəsi' gündəmə gəldi.

Kandilli Rəsədxanası və Zəlzələ Araşdırma İnstitutunun direktoru Prof. Dr. Haluk Özener zəlzələdən sonra verdiyi açıqlamada, “Mütəxəssislər bir müddətdir Şərqi Anadolu Fay Xəttində “seysmik boşluq” olaraq xarakterizə edilən ərazilərdə zəlzələlərin ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edir.

Sakarya Universiteti (SAU) Geofizika Mühəndisliyi Bölüm Başçısı Prof. Dr. Murat Utkucu, Kahramanmaraş mərkəzli zəlzələlərlə bağlı hesabatında sözügedən qırılma seqmentlərinin ən az 500 ildir qırılmadığını və seysmik boşluq yaratdıqlarını vurğuladı.

Alimlərin araşdırmaları nəticəsində məlum olub ki, qırılmanın ən uzun müddət fəaliyyətsiz qalan hissəsi də zəlzələ ehtimalı yüksək olan yerlərdən biridir. Uzun illər seysmik aktivliyi olmayan və enerji toplayan bu ərazilər “seysmik boşluqlar” adlanırdı. Seysmik boşluqlar gələcəkdə zəlzələ yaratmaq potensialı yüksək olan yerlər kimi müəyyən edilir.

Qazi Universiteti Zəlzələ Mühəndisliyi Tətbiq və Araşdırma Mərkəzində dosent. Dr. Böyük dağıntılara səbəb olan zəlzələlərin baş verdiyi fay xətti üzərində elm adamlarının çalışdıqlarını deyən Bülent Özmen, "Seysmik boşluq bir çox xəritə ilə ortaya qoyuldu. Əslində bu bölgədə zəlzələ gözlənilirdi. Sadəcə dağıntıların bu qədər böyük olacağı gözlənilmirdi".