Vətəndaşlar yüksək kirayə qiymətləri və yararsız binalar arasında qalıb

Kahramanmaraşda ürəyimizi dağlayan zəlzələlərdən sonra yaşayış yeri kimi istifadə edilən binaların zəlzələyə davamlı olub-olmaması məsələsi yenidən gündəmdədir. Zəlzələ bölgələrində yaşayan və binalarının davamlılığını yoxlamaq istəyənlərin əksəriyyəti də kirayəçilərdir.

Bəziləri ən yaxın səlahiyyətli quruma müraciət etməyə tələsir, bəziləri "WhatsApp" qrupunda qonşularını yoxlamalara razı salmağa çalışır.

Zəlzələyə davamlılıq testindən keçmək istəyən kirayəçilər və ev sahibləri arasında böyük mübahisələr olub. Evlərinin möhkəm olmadığını bilsələr də, köhnə binanın sökülərək yenidən tikilməsini istəməyən ev sahibləri kirayəçilərin davamlılıq testləri ilə bağlı müraciətlərini rədd edir. Bu səbəbən yaşadıqları binadan əmin olmayan, lakin kirayə haqqının yüksək olması səbəbindən istəsələr də, köçə bilməyən kirayəçilər də az deyil.

- Bəs bu vəziyyətdə kirayəçilər nə etməlidirlər?

Ev sahibləri ilə kirayəçilər arasında uzun müddət gündəmdə qalacaq mövzu ilə bağlı suallarımızı baş hüquqşünas Kərim Kocaman cavablandırdı.

1) Zəlzələyə davamlılıq testinə kim müraciət edə bilər?

Binanın gücünə dair hesabat almaq üçün iki variant var: zəlzələyə davamlılıq testindən keçmək və ya riskli struktur testindən keçmək. Bu iki test eyni məqsədə xidmət edir, lakin fərqli nəticələr verir. Zəlzələyə davamlılıq testini və riskli bina testini yalnız mülkiyyət sənədində qeydiyyatdan keçmiş sahibkar edə bilər.

Məhdud daşıyıcı hüquqların (yaşayış hüququ, hündürlük hüququ və s.) sahibləri mülkiyyət sənədində hüquq sahibi kimi görünsələr də, bu iki yoxlanışı etdirə bilməzlər. Eyni şəkildə, icarə müqaviləsinin mülkiyyət sənədində qeyd olunub-olunmamasından asılı olmayaraq, kirayəçilərə də bu iki testi etmək səlahiyyəti yoxdur.

Bina sahibləri birgə qərar qəbul edərək özəl şirkətə müraciət edərək zəlzələyə davamlılıq testini edə bilərlər. Hazırlanmış hesabat yalnız binada yaşayanlarla paylaşılır. Riskli tikinti testi bələdiyyələr tərəfindən icazə verilən özəl şirkətlər tərəfindən aparılır. Bu müraciət nəticəsində hazırlanan hesabat həm birbaşa bələdiyyəyə göndərilir, həm də müraciət edən sahiblərlə paylaşılır. Bu hesabata görə, bələdiyyə binanın sökülməsi, yenidən qurulması və ya gücləndirilməsinə qərar verir.