“Mətbuatda “JEK”lərin artırılmış tariflə əhalidən mənzil haqqı yığmağa başlaması barədə xəbərlər yer alıb. Artım onunla əsaslandırılıb ki, 30 noyabr 2018-ci il tarixində “Azərbaycan Respublikasında mənzil fondunun özəlləşdirilməsi haqqında” Qanuna edilmiş dəyişiklik nəticəsində mənzillərdən yığılan xidmət haqlarına tətbiq edilən vahid tarif ləğv edilib. İlk baxışdan hər şey qaydasında imiş kimi görünür. Həqiqətən, qeyd edilən tarixə qədər köhnə binalarda (müstəqillik dövründə tikilən yenitikililər xaric) mənzil haqlarının tarifi Nazirlər Kabinetinin “Azərbaycan Respublikasında dövlət və ictimai mənzil fondu evlərində yaşayış sahəsindən istifadə haqqı (mənzil haqqı) və mənzil-kommunal xidmətlərinə görə tariflərin təsdiq edilməsi haqqında” 2000-ci il tarixli, 40 saylı Qərarı ilə tənzimlənirdi…”
Kommersant.az xəbər verir ki, bu sözləri iqtisadçı-ekspert Samir Əliyev deyib.
O bildirib ki, həmin Qərara əsasən, özəlləşdirilmiş mənzillər 1 kv.m. yaşayış sahəsi üçün ayda 1,5 qəpik, dövlət və ictimai mənzil fondu üzrə yaşayış sahəsindənki evlər üçün ayda 2 qəpik müəyyən edilmişdi:
“”JEK”lər bu Qərara istinad edərək əhalidən pul yığırdılar. Hətta vəziyyətdən sui-istifadə edib özəlləşdirilmiş mənzillərdən də 2 qəpikdən mənzil haqqı yığırdılar. İnsafən, tarif yüksək deyildi, hətta deyərdim insafsızcasına aşağı idi. Müqayisə üçün qeyd edim ki, yenitikililərdə ən aşağı tarif 20 qəpikdir. Köhnə tikililərdə mənzil sahələri çox da böyük olmadığından aylıq ödəniş 1-2 manat arası dəyişirdi. Hətta bu məbləği də vaxtlı-vaxtında ödəməyən əhali üçün əslində aylıq məbləğ çox deyildi. Əhali “JEK”lərin xidmətindən narazı olsa da, tarifin aşağı olması səbəbində ödədikləri pulların qarşılığında heç nə istəmirdilər. Çünki onları yenitikililərin yüksək tarif təcrübəsi qorxudurdu”.
Ekspert deyib ki, indi vahid tarif ləğv edilib və nəzəri olaraq liberal tarif, yəni bazarın tənzimlədiyi tarif mexanizmi işə düşüb:
“Bəs qaydasında olmayan nədir? Qısaca, Azərbaycanda mənzil idarəçiliyinin Konstitutsiyası olan Mənzil Məcəlləsi “JEK”lərin mənzil idarəçiliyində iştirakını istisna edir. Özəl mülkiyyətin 3 idarəetmə formasının heç birində “JEK” adında qurumun adı çəkilmir. Bu məsələnin əsas tərəfidir. İkinci tərəfi isə ondan ibarətdir ki, əhalidən artırılmış tariflə pul yığan “JEK” istinad etdiyi “Azərbaycan Respublikasında mənzil fondunun özəlləşdirilməsi haqqında” Qanunun 13-cü maddəsi ilə yanaşı, 14-cü maddəyə də diqqət etsə, yaxşı olar. 14-cü maddədə deyilir ki, dövlət mənzil-istismar və təmir-tikinti təşkilatları “özəlləşdirilmiş” mənzillərə “ancaq müqavilə ilə” xidmət göstərə bilər. Əgər bu müqavilə yoxdursa, “JEK”lərin əhalidən pul yığmaq ixtiyarı yoxdur. “JEK”lər, daha doğrusu onların tabe olduqları rayon-şəhər icra hakimiyyəti qurumları qanunsuzluq edərək əhalidən pul yığırlar”.
S.Əliyev qeyd edib ki, “JEK”lərə mənzil haqqı verməməyə əhalinin tam hüququ var:
“”JEK”lər zəhmət çəksin, özəlləşdirilməyən evlərə xidmət göstərib haqlarını alsınlar. Özəl mülkiyyətə əvvəla müqaviləsiz yaxın dura bilməz, ikincisi isə hətta müqavilə ilə yaxın dura bilməz. Mənzil Məcəlləsinə görə, həmin müqavilənin hüquqi qüvvəsi olmayacaq. Yaranmış vəziyyətin əsas günahkarı hökumətdir. Məhz hökumətin öz qanunlarına hörmət etməməsinin nəticəsidir ki, “JEK”lər əhali ilə, MTK-lar sahə mülkiyyətçiləri ilə üz-üzə qalıblar. Ölkədə mənzil siyasətinə məsul olan İqtisadiyyat Nazirliyi isə 2019-cu ildə prosesdən kənarlaşdırılıb. Nəzarət qalıb icra hakimiyyətlərinin əlində. O İcra hakimiyyətləri ki, “JEK”lər vasitəsilə əhalidən qanunsuz pul yığmağı davam etdirilər…”