Türkiyə və Aİ ikitərəfli münasibətlərin problemlərindən birinə çevrilən Şengen vizası məsələsi ilə bağlı danışıqları davam etdirir. Bu məsələ ilə bağlı son görüş Ankarada xarici işlər naziri Hakan Fidan ilə Avropa İttifaqının qonşuluq və genişlənmə üzrə komissarı Oliver Varhelyi arasında baş tutub. Viza rejiminin liberallaşdırılmasında tıxanma və vizanın sadələşdirilməsi prosesinin effektiv həyata keçirilə bilməməsi problemin həllinin çətin olduğunu göstərir.
Aİ-nin Miqrasiya və Daxili İşlər üzrə Komissarının açıqladığı 2023-cü il statistikasına görə, Çin və Türkiyə hər biri bir milyon müraciət olmaqla ən çox Şengen vizası tələb edən iki ölkə olub.
Əhali ilə müqayisədə Türkiyə ən çox Şengen müraciəti olan ölkədir. 2022-ci ildə 700 min civarında olan müraciətlərin sayının cəmi bir ildə yüzdə 30 artması Türkiyədən Aİ-yə marağın nə qədər artdığını göstərən konkret statistika olaraq görülür.
Eyni statistik məlumatlar göstərir ki, Türkiyədən gələn viza müraciətlərinin 16,1 faizi rədd edilir. Bu rəqəm AB-nin ümumiyyətlə üçüncü ölkə vətəndaşları tərəfindən edilən müraciətlərə verdiyi rədd nisbəti ilə balanslaşdırılmışdır.
Ancaq problemin əsas mənbəyi Türkiyə vətəndaşları üçün çox uzun görüş vaxtları, qısamüddətli və birdəfəlik vizaların verilməsidir.
Türkiyədən müraciətlər daha çox Almaniya, İspaniya və İtaliya kimi ölkələrə edilir və Türkiyə vətəndaşları görüş almaq üçün aylarla gözləyirlər.
Dünən Ankarada təmasları olan Avropa İttifaqının Qonşuluq və Genişlənmə üzrə komissarı Oliver Varhelinin türkiyəli həmkarlarından ən çox eşitdiyi şikayət bu idi.
Varhelyi vitse-prezident Cevdet Yılmaz, o cümlədən xarici işlər naziri Fidan, ticarət naziri Ömer Bolat, daxili işlər naziri Ali Yerlikaya və maliyyə naziri Mehmet Şimşək ilə görüşlər keçirib.
Vizaların liberallaşdırılması səyləri yenidən başlayırmı?
Xarici işlər naziri Fidan dünənki mətbuat konfransında problemin həlli üçün "vizanın sadələşdirilməsi" və "vizanın liberallaşdırılması" başlıqları altında iki mərhələli bir araşdırma aparıldığını vurğulayaraq, AB və üzv ölkələrlə işlərin davam etdiyini qeyd edib.
Türkiyə vətəndaşlarının Şengen bölgəsinə vizasız gediş-gəlişini ehtiva edən viza liberallaşdırılması 2013-cü ildən gündəmdədir, lakin Türkiyə hökumətinin tələb olunan 72 meyardan son 6-na cavab verməməsi səbəbindən yarımçıq bir prosesdir.
Bu 6 meyardan ən əhəmiyyətlisi terrorla mübarizə qanununda (TMY) edilməsi lazım olan dəyişiklikdir. Aİ Türkiyənin terror tərifinin geniş və qeyri-müəyyən olduğunu iddia edir, ona görə də onun Aİ standartlarına uyğun tənzimlənməsini istəyir.
2016-cı ilin iyulunda baş verən çevriliş cəhdindən sonra Türkiyə mövcud şərtlərlə TMY-də dəyişiklik edə bilməyəcəyini bildirərək Brüsseldən çeviklik istəsə də, istədiyi cavabı ala bilməyib.